Στη χώρα μας ένα μέρος των γονέων επιλέγουν τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων των παιδιών τους στον ιδιωτικό ή στο δημόσιο τομέα, επειδή πιστεύουν ότι έτσι εξασφαλίζουν τη μελλοντική υγεία του παιδιού τους ή του κοινωνικού συνόλου αντίστοιχα. Η ευρεία επιστημονική ενημέρωση του κοινού για όλες τις δυνατότητες που δίδονται μέσω αυτής της υπηρεσίας αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα στην τελική επιλογή των γονέων. Ακολουθώντας αυτή την τακτική αποφεύγονται αντιπαραθέσεις οι οποίες δυστυχώς στη χώρα μας ξεπερνούν τα όρια της ιατρικής δεοντολογίας και αποβαίνουν σε βάρος μιας υπηρεσίας η οποία αποτελεί διεθνώς σημείο αιχμής και αναμένεται να αλλάξει κλασικές θεραπείες προς όφελος των ασθενών.
Πολλά ηθικά προβλήματα έχουν κατά καιρούς προκύψει κατά πόσο οι γονείς έχουν το δικαίωμα της δωρεάς βιολογικού υλικού το οποίο δεν τους ανήκει, δεδομένου οτι το αίμα του πλακούντα ανήκει αποκλειστικά στο παιδί.
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου δίδεται η δυνατότητα στους γονείς να επιλέξουν για τα βλαστοκύτταρα του παιδιού τους την ιδιωτική φύλαξη ή τη δωρεά προς το δημόσιο, κατόπιν τεκμηριωμένης επιλογής τους και στις δύο περιπτώσεις.
Οι τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων στην Ελλάδα λειτουργούν τα τελευταία πέντε χρόνια. Νωρίτερα η υπηρεσία αυτή παρέχονταν μέσω τραπεζών του εξωτερικού οι οποίες δραστηριοποιούνταν στη χώρα μας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αποστολή βλαστοκυττάρων στο εξωτερικό και την ανησυχία των γονέων οι οποίοι δεν είχαν δει ποτέ τους χώρους που φυλάσσονταν τα βλαστοκύτταρα των παιδιών τους. Για τους επιστήμονες υπήρχε πάντα το ερώτημα πόσα βλαστοκύτταρα τελικά διασώθηκαν από την ταλαιπωρία της μεταφοράς. Η συνεχής ροή βιολογικού υλικού και συναλλάγματος δεν φαίνονταν τότε να ενοχλούσε καμία κοινωνική ή επιστημονική ομάδα στη χώρα μας. Τελικά η λειτουργία τραπεζών στην Ελλάδα ωφέλησε τους γονείς οι οποίοι πλέον απέκτησαν οπτική επαφή με τα εργαστήρια και τους χώρους φύλαξης και έδωσε καλύτερης ποιότητας υλικό, μιας και συντομεύτηκε ο χρόνος μεταφοράς των δειγμάτων και τα βλαστοκύτταρα πλέον έχουν καλύτερη βιωσιμότητα. Από το 2005 που άρχισαν να λειτουργούν τράπεζες βλαστοκυττάρων στην Ελλάδα μόλις το 2008 η Ελλάδα ενσωμάτωσε τις ευρωπαϊκές οδηγίες στη νομοθεσία της και πλέον η υπηρεσία άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά στη χώρα μας.
Από το 2004 λειτουργεί στη χώρα μας τράπεζα φύλαξης βλαστοκυττάρων δημόσιας πρόσβασης στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Από το 2006 άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους αιματολόγοι με έντονη προβολή στον τύπο, οι οποίοι αμφισβητούσαν με έντονο τρόπο αρχικά τη χρησιμότητα της όλης υπηρεσίας στην ιατρική και στη συνέχεια την ποιότητα παροχής της υπηρεσίας από τον ιδιωτικό τομέα. Έκτοτε μέσα σε έντονο κλίμα αντιπαραθέσεων κατά καιρούς έρχονται στο φως της δημοσιότητας εκπομπές και δημοσιεύσεις με αντιφατικό περιεχόμενο. Από τη μια Έλληνες επιστήμονες κυρίως αιματολόγοι αμφισβητούν τη χρήση τους γενικότερα και ειδικότερα στον ιδιωτικό τομέα και ωθούν τους γονείς προς τη δωρεά και από την άλλη από το διεθνή επιστημονικό χώρο προκύπτουν νέα δεδομένα για τις χρήσεις των βλαστοκυττάρων που ενισχύουν την ιδιωτική φύλαξη. Εντύπωση πάντως προξενεί η επιμονή έως και επιθετικότητα συγκεκριμένων ομάδων, οι οποίες διχάζουν την ελληνική κοινωνία, αντί να προσφύγουν σε ενημερωτικό επιστημονικό διάλογο.
Μέσα σε αυτό το έντονο κλίμα αντιπαραθέσεων προστέθηκε μία νέα τράπεζα δημόσιας πρόσβασης με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η οποία χρησιμοποιεί διάφορες κοινωνικές ομάδες, σωματεία, εθελοντές αιμοδότες και φαρμακευτικές εταιρείες για ευαισθητοποίηση του κοινού για τη δημόσια δωρεά. Οι φαρμακευτικές εταιρείες θεωρητικά έχουν συγκρουόμενα συμφέροντα με τα βλαστοκύτταρα, διότι πρόκειται για υλικό το οποίο δεν μπορούν να συσκευάσουν και να το διοχετεύουν μέσω των φαρμακείων.
Από το 2006 στην τράπεζα δημόσιας πρόσβασης της Ακαδημίας Αθηνών λειτουργεί και ιδιωτική τράπεζα, όπου οι γονείς πληρώνουν για οικογενειακή φύλαξη ενός μέρους των μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων του ιστού του ομφαλίου λώρου. Η φιλοσοφία βέβαια της ίδρυσης της ιδιωτικής φύλαξης μέσα στην τράπεζα δημόσιας πρόσβασης είναι σε αντίθεση με τις επιστημονικές διακηρύξεις της εν λόγω τράπεζας, σύμφωνα με τις οποίες τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα του αίματος του ομφαλίου λώρου είναι ακατάλληλα για τη θεραπεία της λευχαιμίας, διότι εμπεριέχουν τη νόσο και δεν δικαιολογείται η ιδιωτική τους φύλαξη. Ο επιστημονικός αντίλογος βέβαια είναι οτι για τον ίδιο λόγο που πάσχουν τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα του αίματος πάσχουν και τα μεσεγχυματικά του ιστού του ομφαλίου λώρου, δεδομένου ότι αυτά αποτελούν τις μητρικές μορφές τους και ως εκ τούτου στο ίδιο το παιδί είναι υγιή ή πάσχουν ταυτόχρονα και τα δύο. Άρα οι λόγοι της αμφισβήτησης της χρησιμότητας της ιδιωτικής φύλαξης εκ μέρους της δημόσιας τράπεζας στρέφονται πλέον εξ ιδίων προς τον εαυτό της. Πρέπει να σημειώσουμε οτι η τράπεζα δημόσιας πρόσβασης της Ακαδημίας Αθηνών και της Κύπρου είναι οι μοναδικές στον κόσμο που παρέχουν την οικογενειακή φύλαξη των μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων.
Άραγε για μία χώρα όπως η Ελλάδα η λειτουργία δύο ανεξάρτητων δημοσίων τραπεζών θα οδηγήσει πιο γρήγορα στη συμπλήρωση του απαιτούμενου αριθμού δειγμάτων και θα ελαττώσει τα έξοδα της αναζήτησης των καλύτερων μοσχευμάτων; Για να φτάσει η δημόσια τράπεζα να αναζητήσει ένα συμβατό μόσχευμα πρώτα θα εξαντλήσει τις πιθανότητες ανεύρεσης μέσα στην οικογένεια και μετά θα απευθυνθεί σε δημόσιο δίκτυο.
Ο καλύτερα ιστοσυμβατός πάντως μετά τον ασθενή είναι ο αδελφός του. Η πληροφορία αυτή δε έφτασε ποτέ στα αυτιά της Ελληνικής οικογένειας και οι Έλληνες γονείς σήμερα πιστεύουν οτι έχεις καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα εάν δώσεις τα δικά σου και πάρεις από άλλον που σου ταιριάζει, ανεξαρτήτως σε τί ασθένεια πρέπει να τα χρησιμοποιήσεις. Στη χειρότερη περίπτωση έχουν καταλάβει οτι τα βλαστοκύτταρα του παιδιού τους είναι ΄΄άρρωστα΄΄ και καλύτερα να απαλλαγούν από αυτά δωρίζοντάς τα στη δημόσια τράπεζα.
Η πραγματικότητα είναι οτι τα βλαστοκύτταρα είναι τόσο υγιή όσο υγιές είναι και το παιδί που του ανήκουν και η δωρεά τους στο δημόσιο δεν τα κάνει αυτόματα καλύτερης ποιότητας. Σε ορισμένες ασθένειες επιβάλλεται η χρήση των δικών του βλαστοκυττάρων, όπως στις αυτοάνοσες παθήσεις, σε άλλες δεν χρησιμοποιούνται στην αρχική τους μορφή, αλλά μόνο μετά από θεραπεία, ή λαμβάνονται από ξένο συμβατό δότη, όπως στις κληρονομικές ασθένειες του αίματος, (μεσογειακή αναιμία) και σε άλλες περιπτώσεις μπορείς να πάρεις είτε τα δικά σου είτε από ιστοσυμβατό δότη όπως στις κακοήθεις παθήσεις, (λευχαιμίες- καρκίνος). Αυτή είναι με απλά λόγια η χρήση των βλαστοκυττάρων σήμερα.
Κ ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου