ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΤΥΧΕΣ ΣΥΜΒΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ

Σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το πρώτο συμβάν,  συνέβη ένα δεύτερο σε ένα από τα καλύτερα νοσοκομεία  της Ταϊβάν, όπου  μεταμοσχεύτηκαν όργανα  από έναν φορέα του ιού HIV σε πέντε ασθενείς, σύμφωνα με τις δηλώσεις  εκπροσώπου του νοσοκομείου. Από  ό, τι φαίνεται είναι ένα από τα πιο φοβερά παραδείγματα ιατρικής αμέλειας στη σύγχρονη ιστορία του νησιού.
Οι πέντε μεταμοσχευμένοι ασθενείς είναι τώρα υπό θεραπεία με φάρμακα κατά του AIDS, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Εθνικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ταϊβάν. Το πρώτο ατυχές συμβάν έγινε πριν λίγο καιρό στην Αγγλία, όπου μεταμοσχεύτηκαν δύο νεφροί σε αντίστοιχους αιμοκαθαρόμενους ασθενείς. Οι νεφροί προήλθαν από δότη ο οποίος σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τις μεταμοσχεύσεις αποδείχτηκε ότι απεβίωσε λόγω μιας πολύ σπάνιας και επιθετικής μορφής καρκίνου. Και οι δύο ασθενείς σήμερα βρίσκονται υπό ισχυρή χημειοθεραπεία  για το ενδεχόμενο μεταφοράς καρκινικών κυττάρων στο σώμα τους.
Σε μια δημοσίευση στην ιστοσελίδα του, το νοσοκομείο της Ταϊβάν, δήλωσε ότι το λάθος συνέβη επειδή ένα από τα μέλη του προσωπικού που ασχολείται με τις μεταμοσχεύσεις  νόμιζε ότι άκουσε την αγγλική λέξη «non-reactive/μη ενεργός» στο τεστ HIV του δωρητή, που σημαίνει «αρνητικός», ενώ στην πραγματικότητα η λέξη «reactive/ενεργός» ήταν ο πραγματικός  χαρακτηρισμός, δηλαδή «θετικός».
Το νοσοκομείο πρόσθεσε ότι οι πληροφορίες σχετικά με το αποτέλεσμα της δοκιμής δόθηκε από το τηλέφωνο και δεν έγινε διπλός έλεγχος, όπως απαιτείται από τις επίσημες διαδικασίες και τα πρωτόκολλα.
«Είμαστε βαθιά λυπημένοι και ζητάμε συγγνώμη για το λάθος», δήλωσε το νοσοκομείο. Το ερώτημα είναι πώς ένα τόσο σοβαρό εργαστηριακό αποτέλεσμα δόθηκε προφορικά και όχι ταυτόχρονα και γραπτά.
Ο Shih Chung-liang, αξιωματούχος του Υπουργείου Υγείας, είπε ότι μια ειδική ομάδα θα εξετάσει τις εσφαλμένες μεταμοσχεύσεις και θα αποφασίσει για ενδεχόμενες κυρώσεις για το νοσοκομείο. Αν βρεθεί ότι το λάθος οφείλεται σε αμέλεια τότε μπορεί  το νοσοκομείο να υποχρεωθεί να αναστείλει τα προγράμματα μεταμόσχευσης  για μέχρι και ένα χρόνο και να του επιβληθούν πρόστιμα.
Ο δότης ήταν ένας 37χρονος άνθρωπος που έπεσε σε κώμα στις 24 Αυγούστου και η καρδιά του, το ήπαρ, οι πνεύμονες και οι δύο νεφροί μεταμοσχεύθηκαν σε άλλους πέντε ασθενείς την ίδια ημέρα. Η μεταμόσχευση καρδιάς έγινε σε ένα άλλο νοσοκομείο, ενώ οι τέσσερις άλλες μεταμοσχεύσεις πραγματοποιήθηκαν στο ίδιο το νοσοκομείο.
Η μητέρα του δότη, είπε σε ειδησεογραφικούς σταθμούς  ότι  νιώθει  τρομερά απογοητευμένη από τη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων και ότι δεν γνώριζε τίποτα για την ασθένεια του γιου της. Είπε ότι πέθανε ο γιος της πέθανε μετά από πτώση από ύψος χωρίς να γνωρίζει άλλες  λεπτομέρειες.
Ο Yao Ke-Wu, ο οποίος είναι επικεφαλής του τμήματος υγείας της πόλης Hsinchu, όπου κατοικούσε ο δωρητής, επέκρινε το νοσοκομείο και χαρακτήρισε τις μεταμοσχεύσεις αυτές ως "αποκρουστική αμέλεια." Δήλωσε ότι τα στελέχη του νοσοκομείου θα μπορούσαν να είχαν να προλάβει το λάθος, ζητώντας από το τμήμα του το ιατρικό ιστορικό του δότη, εκ των προτέρων και εξέφρασε τη λύπη του για το ότι η εν λόγω πρακτική δεν είναι υποχρεωτική στην Ταϊβάν.
Συνέχισε λέγοντας ότι οι πέντε δέκτες  οργάνων  είναι πολύ πιθανό να κολλήσουν τον ιό HIV, και η θεραπεία που λαμβάνουν κατά του AIDs  θα περιπλακεί ακόμη περισσότερο, επειδή πρέπει επίσης να λάβουν ανοσοκατασταλτική φαρμακευτική αγωγή για να μην απορριφτούν  τα νέα όργανα, επειδή είναι ξένα και δεν είναι απόλυτα ιστοσυμβατά με τους ασθενείς.

Το συγκεκριμένο  νοσοκομείο είναι μεταξύ των περίπου δώδεκα καλύτερα εξοπλισμένων και άκρως σεβαστών νοσοκομείων στην Ταϊβάν που προσφέρουν μεταμοσχεύσεις οργάνων. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες μεταξύ των γιατρών και νοσηλευτών που πραγματοποίησαν τη μεταμόσχευση ότι και αυτοί μπορεί να κόλλησαν τον ιό HIV. Τα  ιατρικά επιτελικά στελέχη λαμβάνουν τακτικά προστασία έναντι των σωματικών υγρών κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά μερικοί εμπειρογνώμονες προειδοποίησαν ότι τραύματα από  βελόνες και άλλα εργαλεία  θα μπορούσαν  να εκθέσουν  τους γιατρούς στον ιό.
Ο Lee Νan-Yao, ένας γιατρός του Εθνικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Chengkung, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η μεταμόσχευση καρδιάς, δήλωσε ότι ορισμένοι γιατροί και νοσηλευτές που είχαν διεξάγει  την μεταμόσχευση "ήταν σε κατάθλιψη, και στα πρόθυρα του πανικού."

Read more »

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΥΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΠΟ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν ιδρώσει στο γυμναστήριο προσπαθώντας να αναπτύξουν τους μύες στο σώμα τους,  γνωρίζουν ακριβώς πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο, αλλά η προσπάθεια να δημιουργηθεί  μυϊκός ιστός με πλήρη δομή  και  αιμοφόρα αγγεία στο εργαστήριο έχει αποδειχθεί ότι είναι ακόμη πιο δυσχερής για τους ερευνητές.  Πρόσφατα μια ομάδα από την Eindhoven University of Technology (TU / e) έχει κάνει ακριβώς αυτό, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία τεχνητά κατασκευασμένου μυϊκού ιστού που μπορεί να εμφυτευθεί σε ασθενείς που έχουν χάσει μυϊκό ιστό λόγω ατυχημάτων ή χειρουργικής επέμβασης. Αν και άλλοι ερευνητές έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μυϊκό ιστό που περιέχει αιμοφόρα αγγεία, η ομάδα του TU / e λέει ότι τα μυϊκά κύτταρα και τα αιμοφόρα αγγεία σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είχαν οργανωμένη δομή.  Αυτό είναι ένα  πρόβλημα επειδή οι μυϊκές ίνες  πρέπει να ευθυγραμμίζονται και να σχηματίζουν δέσμες οι οποίες κατευθύνονται προς την ίδια  διεύθυνση  για να αποκτούν δύναμη, και επίσης οι μύες χρειάζονται τα αιμοφόρα αγγεία για να τους προμηθεύουν με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.  Η ερευνητική ομάδα του TU / e έχει επιτύχει εκεί όπου άλλοι απέτυχαν, παράγοντας  πρώτοι μυϊκό ιστό από ένα μείγμα προ-καλλιεργημένων βλαστικών κύτταρων και κύτταρων των αιμοφόρων αγγείων πειραματοζώων τα οποία ενσωμάτωσαν σε ένα ικρίωμα γέλης.  Τα κομμάτια του ιστού, στη συνέχεια δέθηκαν προς μια κατεύθυνση με «Velcro» για την πρόληψη της συρρίκνωσης που συνήθως προκύπτει από αυτή τη διαδικασία.  Η προκύπτουσα τάση που ασκείται στα μυϊκά κύτταρα οδηγεί στην  ευθυγράμμιση τους κατά τη διαδικασία της καλλιέργειας.  Αυτή η ευθυγράμμιση είναι απαραίτητη για τους μυς ώστε να είναι σε θέση να ασκήσουν δύναμη. Εκτός από την ευθυγράμμιση των μυϊκών κυττάρων, τα αιμοφόρα αγγεία δημιουργήθηκαν χωρίς την ανάγκη  να προστεθούν αυξητικοί παράγοντες, καθώς τα μυϊκά κύτταρα παράγουν τα ίδια τον απαιτούμενο αυξητικό παράγοντα ως αποτέλεσμα της εφαρμοζόμενης τάσης.  Οι ερευνητές λένε ότι αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα, διότι η δράση των βιοχημικών παραγόντων ανάπτυξης, οι οποίοι κανονικά πρέπει να κινήσουν τη διαδικασία, είναι συχνά δύσκολο να ελεγχθεί.  Μέχρι τώρα, οι ερευνητές λένε ότι το μέγιστο πάχος των μυών που θα μπορούσε να επιτευχθεί στο εργαστήριο ήταν μόλις 0,4 χιλιοστά, επειδή τα κύτταρα πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των  0,2 mm από ένα αιμοφόρο αγγείο ή άλλη πηγή θρεπτικών συστατικών για να εξασφαλιστεί επαρκής πρόσληψη οξυγόνου.   Ο σχηματισμός των αιμοφόρων αγγείων που προκύπτει από την διαδικασία του TU / e, σημαίνει ότι  οι ιστοί μπορούν να τροφοδοτηθούν με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες εκ των έσω,  οδηγώντας σε πάχυνση και ανάπτυξη του ιστού, υποστηρίζουν οι ερευνητές.  Η ομάδα τουTU / e υποστηρίζει ότι ο σκοπός της έρευνας είναι να καταστεί τελικά δυνατή η θεραπεία των ανθρώπων που έχουν χάσει μυϊκό ιστό  μετά από τα ατυχήματα ή  χειρουργική επέμβαση. "Σαν παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί η αποκατάσταση του προσώπου», εξηγεί η Dr. Daisy van der Schaft.  "Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την τεχνική όχι μόνο για κοσμητικούς λόγους, αλλά και για να δώσουμε στους μύες και τα λειτουργικά τους χαρακτηριστικά.." Η Dr. Van der Schaft αναμένει ότι οι θεραπείες θα να είναι δυνατές μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Το επόμενο βήμα της ομάδας θα είναι να αρχίσουν να εργάζονται για την δημιουργία ακόμα παχύτερου μυϊκού ιστού και να εξετάσουν αν οι  ίδιες τεχνικές θα μπορούν να εφαρμοστούν  σε ανθρώπινα κύτταρα. Η Δρ Van der Schaft δηλώνει ότι οι ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Groningen, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του TU / e, έχουν ήδη αρχίσει να κατασκευάζουν ανθρώπινο ιστό μυών.

Read more »

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ ΑΠΟ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Ερευνητές στο Χονγκ Κονγκ και στις Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να δημιουργήσουν ανταλλακτικά για την ανθρώπινη καρδιά που μπορεί μάλιστα να είναι έτοιμα για δοκιμή μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Οι επιστήμονες έχουν κατασκευάσει ήδη ιστό  μυοκαρδίου από βλαστοκύτταρα, αλλά η ομάδα του  Χονγκ Κονγκ  θέλει να το βελτιώσει ώστε να μπορεί   ανά πάσα στιγμή να αποκαθιστά  οποιοδήποτε μέρος της καρδιάς καταστραφεί σε καρδιακή προσβολή. Ταυτόχρονα προσπαθούν να αναδημιουργήσουν τον φυσικό βηματοδότη της καρδίας, από όπου προέρχεται ο χτύπος της καρδίας.

"Όταν κάποιος παθαίνει καρδιακή προσβολή, υπάρχει ένα μικρό χρονικό παράθυρο για θεραπεία, εάν η ζημία είναι ακόμη μικρή. Θα μπορούσε  να θεραπευτεί με ένα patch (μπάλωμα), έναν μικρό σε έκταση ιστό που θα αντικαθιστά το πάσχον μέρος,  και έτσι η καρδιακή ανεπάρκεια δεν θα προχωρήσει μέχρι το τελικό στάδιο», δήλωσε ο ερευνητής  Ronald Li, διευθυντής του Τμήματος Βλαστικών Κυττάρων & Αναγεννητικής Ιατρικής του Πανεπιστήμιου του Χονγκ Κονγκ.

«Έχουμε δημιουργήσει λωρίδες μυοκαρδίου προς το παρόν, αλλά θέλουμε να προσπαθήσουμε να  κάνουμε το νεοσχηματιζόμενο μυοκάρδιο να μιμηθεί αυτό που συμβαίνει στην πραγματική καρδιά και αυτό απαιτεί χρήση νέων μεθόδων μηχανικής» δήλωσε ο  Ronald Li  σε συνέντευξη στο Reuters.

Ένα όργανο ή τμήμα ιστού που προέρχονται από τα βλαστικά κύτταρα ενός ατόμου μπορεί, σε γενικές γραμμές, να εμφυτεύεται χειρουργικά μόνο στο ίδιο άτομο για να μην υπάρχει ο κίνδυνος της απόρριψης.

"Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι κυττάρων στην καρδιά. Εάν τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά του ηλεκτρικού ερεθίσματος  δεν λειτουργούν σωστά, μπορεί να προκληθούν αρρυθμίες, δηλαδή διαταραχές του καρδιακού ρυθμού. Υπάρχουν κύτταρα του καρδιακού μυός που λειτουργούν συνεχώς για να  επιτευχτεί η μηχανική άντληση του αίματος. "Η καρδιά είναι ένα όργανο που δεν σταματάει ποτέ η λειτουργία του". Η ομάδα θα χρησιμοποιήσει εγκεκριμένες σειρές ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων για τη δημιουργία λωρίδων μυός της καρδιάς και  βηματοδότη για άτομα με αρρυθμίες, ή ακανόνιστο καρδιακό παλμό. Η ομάδα σχεδιάζει πρώτα να μεταμοσχεύσει  τις λωρίδες  μυ και τους βηματοδότες σε χοίρους, και, σε περίπτωση επιτυχίας, θα προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές με ανθρώπους στους οποίους  θα μεταμοσχευτούν τμήματα της καρδιάς που αναπτύσσονται από  τα βλαστικά κύτταρα των ίδιων των  ασθενών.

«Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να βάλουμε στην καρδιά τα κομμάτια αυτά για να ενσωματωθούν με το όργανο του ασθενή. Αλλά ακόμα και αν γίνει η ενσωμάτωση, θα διατηρηθεί;" δήλωσε ο Ronald  Li.

Πρόσθεσε ότι η ομάδα επέλεξε να χρησιμοποιήσει χοίρους, διότι οι καρδιές των χοίρων είναι ανατομικά και λειτουργικά  παρόμοιες με την ανθρώπινη καρδιά.

"Ελπίζω ότι στο τέλος της πενταετίας, θα έχουμε μια σειρά από πρακτικές για το σχεδιασμό διαφορετικών πρωτοτύπων που μπορούμε να δοκιμάσουμε», είπε.

Τα βλαστικά κύτταρα είναι η πηγή όλων των κυττάρων και των ιστών του σώματος. Μπορούν να παράγουν όλους τους τύπους κυττάρων του οργάνου από το οποίο προέρχονται. Λόγω της ικανότητάς τους να δημιουργούν διαφορετικούς τύπους κυττάρων, να πολλαπλασιάζονται και να αυτοανανέωνονται, οι επιστήμονες ελπίζουν να αξιοποιήσουν τα βλαστικά κύτταρα για την αντιμετώπιση μιας ποικιλίας ασθενειών και διαταραχών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, του διαβήτη και των τραυματισμών. Εκτός από τους ειδικούς από το Χονγκ Κονγκ η ομάδα θα περιλαμβάνει επιστήμονες από το Ινστιτούτο Βλαστικών Κυττάρων του Χάρβαρντ, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ και της Ιατρικής Σχολής του Mount Sinai των ΗΠΑ.

Read more »

Ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με την συλλογή βλαστοκυττάρων κατά τη γέννηση

1.      Τι είναι τα βλαστοκύτταρα και σε τι χρησιμεύουν

Βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα τα οποία μπορούν είτε να αναπαράγονται είτε να εξελίσσονται σε διάφορα άλλα κύτταρα του οργανισμού.  Τα κύτταρα αυτά αποτελούν μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας ανάπτυξης -ανανέωσης-επούλωσης των ιστών όλων των οργανισμών (1). Η ιατρική επιστήμη μελετά και χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τα κύτταρα αυτά για τη θεραπεία νόσων και αναπηριών που μέχρι σήμερα θεωρούνταν ανίατες (2).

2.      Βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά τη γέννηση

Η στιγμή της γέννησης είναι μια μοναδική ευκαιρία για να συλλέξει κανείς σημαντικό αριθμό βλαστοκυττάρων ακίνδυνα και ανώδυνα. Τα βλαστοκύτταρα συλλέγονται από το αίμα του παιδιού που παραμένει στα αγγεία του ομφαλίου λώρου και του πλακούντα, από το σώμα του ομφαλίου λώρου, από τον πλακούντα και την αμνιακή μεμβράνη(3). Στο αίμα του ομφαλίου λώρου έχουν εντοπισθεί διάφορα είδη βλαστοκυττάρων. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα, τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα και τα πολύ μικρά βλαστοκύτταρα που μοιάζουν με εμβρυικά. Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα υπάρχουν επίσης και σε  άλλους ιστούς εκτός του πλακούντα και του ομφαλίου λώρου(4).

3.      Εναλλακτικές πηγές βλαστοκυττάρων

Βλαστοκύτταρα μπορεί κανείς να συλλέξει και από άλλους ιστούς κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Έτσι έχει βρεθεί ότι βλαστοκύτταρα που μπορούν να αξιοποιηθούν ιατρικά υπάρχουν στον μυελό των οστών, στο λίπος, το δέρμα, και στον πολφό των δοντιών(5). Βλαστοκύτταρα υπάρχουν και σε όλους τους άλλους ιστούς, αλλά είναι δυσκολότερο να ληφθούν και να χρησιμοποιηθούν. Με επέμβαση στο γενετικό υλικό μπορούν επίσης να δημιουργηθούν σήμερα αυτόλογα βλαστοκύτταρα από οποιοδήποτε κύτταρο του οργανισμού(6). Η ασφάλεια των τεχνητών αυτών βλαστοκυττάρων δεν έχει ακόμη αποδειχθεί (6), αντίθετα τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά ή μετά τη γέννηση θεωρούνται ασφαλή (7).

4.      Πλεονεκτήματα των βλαστοκυττάρων που συλλέγονται κατά τη γέννηση

Τα βλαστοκύτταρα συλλέγονται κατά τη γέννηση ανώδυνα και ακίνδυνα. Τα βλαστοκύτταρα αυτά έχουν ηλικία μηδέν, αυτό σημάνει ότι διατηρούν πλήρες το δυναμικό αναγέννησης και διαφοροποίησής τους (8). Επίσης τα βλαστοκύτταρα αυτά είναι κατά κανόνα υγιή και ανοσολογικά ανώριμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε λήπτη όχι απόλυτα ιστοσυμβατό (9).  Για να συλλέξουμε βλαστοκύτταρα κατά τη διάρκεια της ζωής, ο δότης πρέπει να υποβληθεί σε επώδυνες και όχι τελείως ακίνδυνες επεμβάσεις (10). Τα βλαστοκύτταρα έχουν την ηλικία του δότη, μπορεί να έχουν προσβληθεί από τη νόσο, και απαιτούν σε αλλογενή χρήση απόλυτη ιστοσυμβατότητα (11).

5.      Εφαρμογές στην σημερινή ιατρική πράξη

Σήμερα τα βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφαλίου λώρου χρησιμοποιούνται για την αναγέννηση του αιμοποιητικού και του ανοσοποιητικού  συστήματος σε περιπτώσεις που αυτό καταστραφεί. Μερικές φορές κατά τη θεραπεία του καρκίνου πρέπει να δοθεί χημειοθεραπεία σε μεγάλη ποσότητα με αποτέλεσμα την καταστροφή του μυελού των οστών, που είναι και η πηγή ανανέωσης των ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων. Στις περιπτώσεις αυτές ο μυελός των πρέπει να αναγεννηθεί με βλαστοκύτταρα είτε μυελού των οστών, είτε αίματος ομφαλίου λώρου(12). Επίσης σε βαριές νόσους του ανοσοποιητικού συστήματος, πηγή του οποίου είναι  πάλι ο μυελός των οστών, η «επανεκκίνηση» του συστήματος με καταστροφή και αναγέννηση είναι μια μορφή θεραπείας (13).

6.      Κλινικές δοκιμές και καινοτόμες κλινικές εφαρμογές

Κλινικές δοκιμές (πειραματικές εφαρμογές σε ασθενείς) με χρήσεις αυτόλογων βλαστοκυττάρων γίνονται σήμερα σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο. Σε ότι αφορά τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά τη γέννηση (αίμα ομφαλίου λώρου) βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές που αφορούν την εγκεφαλική παράλυση (14) και τον διαβήτη (15). Επειδή η δυνατότητα της οικογενειακής φύλαξης βλαστοκυττάρων κατά τη γέννηση δόθηκε τα τελευταία 20 χρόνια, ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας δεν διαθέτουν σήμερα τα βλαστοκύτταρα αυτά. Για το λόγο αυτό στις περισσότερες κλινικές δοκιμές χρησιμοποιούνται βλαστοκύτταρα από τον μυελό των οστών (16) και τον λιπώδη ιστό (17). Τέτοιου είδους κλινικές δοκιμές αφορούν την αντιμετώπιση του εμφράγματος του μυοκαρδίου (18) και της καρδιακής ανεπάρκειας (19), της πνευμονικής ίνωσης (20), του εμφυσήματος (21), των εγκεφαλικών επεισοδίων (22),των επιπλεγμένων καταγμάτων(23), της περιφερικής αρτηριακής απόφραξης (24), της σκλήρυνσης κατά πλάκας (25), καθώς και την αντιμετώπιση εγκαυμάτων (26), δυσίατων πληγών(27) και ουλών (28). Τέλος αναφέρονται συχνά εφαρμογές των βλαστοκυττάρων στην πλαστική χειρουργική (29) και την αισθητική ιατρική (30) και σε ότι αφορά ανάπλαση μικρών οργάνων. Στην τελευταία περίπτωση έχει ανακοινωθεί η ανάπλαση καρδιακών βαλβίδων (31), ουροδόχου κύστεως (32),  γνάθου (33) και τραχείας (34), ενώ σε προκλινικό στάδιο γίνονται μελέτες για την ανάπλαση της καρδιάς (35) και του ήπατος (36, 37).  

7.      Προκλινικές μελέτες

Οι προκλινικές μελέτες (μελέτες σε πειραματόζωα) αφορούν  όλες τις ιατρικές ειδικότητες και κυρίως  παθήσεις που είναι μέχρι σήμερα ανίατες. Τα δεδομένα από τις μελέτες αυτές αποτελούν έναυσμα για να ξεκινήσουν σχετικές κλινικές δοκιμές στο άμεσο μέλλον. Μελετάται επίσης ο συνδυασμός της κυτταρικής με την γονιδιακή θεραπεία. Στην περίπτωση αυτή τα βλαστοκύτταρα εφοδιάζονται με γονίδια τα οποία ενισχύουν τις θεραπευτικές τους δυνατότητες ή διορθώνουν τ παθολογικά γονίδια, όπως στην περίπτωση της  μεσογειακής αναιμίας (38). Η ιδιότητα των βλαστοκυττάρων να έλκονται από το σημείο της βλάβης (homing) παίζει κεντρικό ρόλο στις εφαρμογές αυτές. 

8.      Αυτόλογες ή αλλογενείς εφαρμογές;

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων αποτελεί η ανοσολογική ταυτότητα. Όπως περίπου και το δακτυλικό αποτύπωμα ο κάθε άνθρωπος είναι ανοσολογικά διαφορετικός, με μοναδική εξαίρεση τους μονοοωγενείς διδύμους. Με την ανάπτυξη των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων όμως είναι δυνατή σήμερα η μεταμόσχευση οργάνων μεταξύ ιστοσυμβατών ατόμων, χωρίς όμως να αποκλείεται η απόρριψη (39).   Η δυνατότητα δημιουργίας αυτόλογων οργάνων από βλαστοκύτταρα είναι μία ευοίωνη προοπτική για το μέλλον των μεταμοσχεύσεων (40). Σε ότι αφορά την χρήση βλαστοκυττάρων σε θεραπευτικές εφαρμογές η αυτόλογη χρήση, εφ όσον αυτή είναι δυνατή είναι και η προτιμότερη, επειδή στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει πιθανότητα απόρριψης. Εάν δεν υπάρχει δυνατότητα να βρεθεί ένα υγειές αυτόλογο μόσχευμα, η δεύτερη καλύτερη επιλογή είναι ο ιστοσυμβατός αδελφός (41). Στις περιπτώσεις αυτές λόγω της γενετικής συγγένειας η απόρριψη είναι σπάνια και συνήθως αντιμετωπίζεται με ανοσοκαταστολή. Στις απελπιστικές περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει ούτε υγειές αυτόλογο μόσχευμα ούτε ιστοσυμβατός αδελφός, αναγκαστικά χορηγείται αλλογενές (ξένο) μόσχευμα από άγνωστο δότη, το οποίο αναζητείται διεθνώς (42). Στις περιπτώσεις αυτές τα βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφαλίου λώρου, σε αντίθεση με αυτά που λαμβάνονται από τον μυελό των οστών, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και χωρίς απόλυτη ιστοσυμβατότητα δεδομένου ότι αυτά απορρίπτονται σπανιότερα (43).

9.      Φύλαξη για αυτόλογη ή οικογενειακή χρήση

Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να φυλαχθούν σε θερμοκρασία υγρού αζώτου για χρονικό διάστημα που ξεπερνάει κατά πολύ την ανθρώπινη ζωή. Έχει υπολογισθεί ότι μετά από  2000 χρόνια κρυοσυντήρησης τα βλαστοκύτταρα θα έχουν χάσει τις βιολογικές τους ιδιότητες (44). Ορισμένοι υποψήφιοι γονείς σε όλο τον κόσμο μετά από αντικειμενική πληροφόρηση αποφασίζουν να φυλάξουν τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά τη γέννηση για πιθανή μελλοντική οικογενειακή χρήση. Ο στόχος στην περίπτωση αυτή είναι η πρόσβαση σε αυτόλογα νεαρά κύτταρα για θεραπείες που σήμερα πραγματοποιούνται, αλλά και για  αυτές του μέλλοντος. Με τις σημερινές εφαρμογές έχει υπολογισθεί ότι η πιθανότητα χρήσης ενός τέτοιου δείγματος σε όλη τη ζωή του ατόμου είναι περίπου 1/200 (45), ενώ αναφέρεται ότι ένα στα τρία άτομα άνω των 60 θα μπορούσαν να είχαν όφελος σήμερα από τις εφαρμογές των βλαστοκυττάρων (46). Η πιθανότητα χρήσης του δείγματος μέχρι την ηλικία των 20 ετών για την περίπτωση καρκίνου ή λευχαιμίας έχει υπολογισθεί 1/2000 (47). Η πιθανότητα αυτή διπλασιάζεται αν υπάρχει και ιστοσυμβατός αδελφός (48).  

10.  Φύλαξη για αλλογενή μη συγγενική χρήση

Τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά τη γέννηση μπορούν να φυλαχθούν και σε δημόσιας πρόσβασης συλλογές. Στην περίπτωση αυτή τα βλαστοκύτταρα δωρίζονται και φυλάσσονται ανώνυμα. Φυλάσσονται μόνο τα καταλληλότερα και μεγαλύτερα μοσχεύματα, ενώ τα υπόλοιπα απορρίπτονται (49). Τα μοσχεύματα αυτά προορίζονται  να χρησιμοποιηθούν ως αιμοποιητικά μοσχεύματα για ασθένειες του αίματος, σε όσους τα έχουν ανάγκη. Η πρόσβαση στις δημόσιας πρόσβασης συλλογές γίνεται με σειρά προτεραιότητας και ανάλογα με το αν υπάρχει διαθέσιμο ιστοσυμβατό μόσχευμα (42).

11.   Διαφορές μεταξύ αυτόλογης - οικογενειακής και δημόσιας πρόσβασης φύλαξης

Στην περίπτωση της οικογενειακής φύλαξης οι μονάδες βλαστοκυττάρων φυλάσσονται επώνυμα με σκοπό την μελλοντική χρήση είτε από τον ίδιο τον δότη (αυτόλογη), είτε από ιστοσυμβατό μέλος της οικογένειας. Υπάρχει χρέωση, είτε εφ άπαξ είτε ετήσια. Φυλάσσονται όλες οι μονάδες, δεν  χρεώνονται όμως  αυτές οι οποίες  δεν πληρούν τις  προδιαγραφές για θεραπευτική χρήση. Οι μονάδες αυτές πρέπει να φυλάσσονται ως μοναδικά και αναντικατάστατα βιολογικά υλικά. Στην περίπτωση της δωρεάς σε  δημόσιας πρόσβασης συλλογή, η δωρεά γίνεται ανώνυμα, φυλάσσονται μόνο οι καταλληλότερες μονάδες, με βάση και τον τύπο της ιστοσυμβατότητας, (περίπου 30% των προσκομισθέντων), οι οποίες είναι αναλώσιμες με έναν κύκλο ζωής περίπου πενταετίας.

12.  Οικονομική επιβάρυνση

Στην περίπτωση της οικογενειακής φύλαξης η χρέωση προς την οικογένεια (περίπου 2000€) γίνεται  είτε εφ άπαξ’ είτε με ετήσιες δόσεις και περιλαμβάνει τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, τα έξοδα της προετοιμασίας για την κρυοκατάψυξη και τη φύλαξη για 20 έτη. Μετά τα 20 έτη το συμβόλαιο ανανεώνεται από το ίδιο το παιδί. Δεν υπάρχουν χρεώσεις κατά την αποδέσμευση του δείγματος.  Ορισμένες εταιρείες προσφέρουν στον «καταθέτη» μέχρι 50.000 € κατά την αποδέσμευση του δείγματος, στις περιπτώσεις που αυτό θα χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία κακοήθων ασθενειών (καρκίνου ή λευχαιμίας).

Στην περίπτωση αναζήτησης και χρησιμοποίησης δείγματος από δημόσιας πρόσβασης συλλογή υπάρχει χρέωση στον ασθενή για την κάλυψη των εξόδων αποδέσμευσης και αποστολής του δείγματος που φθάνει στις 30.000 €. Τα ποσά αυτά καλύπτονται αναδρομικά από τα ασφαλιστικά ταμεία.  

13.  Βιβλιογραφική τεκμηρίωση

1.      Cell Stem Cell. 2010 Dec 3;7(6):656-70.Tissue-resident adult stem cell populations of rapidly self-renewing organs. Barker N, Bartfeld S, Clevers H.

2.      a. Τransplantation. 2011 Jul 25. Intervertebral Disc Repair by Autologous Mesenchymal Bone Marrow Cells: A Pilot Study. Orozco L, Soler R, Morera C, Alberca M, Sánchez A, García-Sancho J, b. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2011 Aug 25. Promises of stem cell therapy for retinal degenerative diseases. Wong IY, Poon MW, Pang RT, Lian Q, Wong D.

3.      Cell Mol Biol Lett. 2011 Sep;16(3):493-514. Epub 2011 Jul 18. Perinatal sources of mesenchymal stem cells: Wharton's jelly, amnion and chorion. Witkowska-Zimny M, Wrobel E.

4.      Cell Transplant. 2011;20(1):5-14. Mesenchymal stem cells. Ding DC, Shyu WC, Lin SZ.

5.      Stem Cell Rev. 2010 Mar;6(1):15-26. Promising new sources for pluripotent stem cells. Leeb C, Jurga M, McGuckin C, Moriggl R, Kenner L.

6.      EMBO J. 2011 Mar 16;30(6):991-3.Genomic instability in iPS: time for a break. Blasco MA, Serrano M, Fernandez-Capetillo O.

7.      J Transl Med. 2010 Aug 3;8:75. Safety evaluation of allogeneic umbilical cord blood mononuclear cell therapy for degenerative conditions. Yang WZ, Zhang Y, Wu F, Min WP, Minev B, Zhang M, Luo XL, Ramos F, Ichim TE, Riordan NH, Hu X.

8.      Br J Haematol. 2009 Oct;147(2):236-45. Cord blood banking: a historical perspective.

Navarrete C, Contreras M.

9.      Eur J Haematol. 2011 Jul;87(1):46-53. doi: 10.1111/j.1600-0609.2011.01627.x. Allogeneic hematopoietic transplantation using haploidentical donor vs. unrelated cord blood donor in pediatric patients: a single-center retrospective study.González-Vicent M, Molina B, Andión M, Sevilla J, Ramirez M, Pérez A, Díaz MA.

10.  Τransfus Clin Biol. 2011 Apr;18(2):230-4.  The methods used to collect hematopoietic stem cells]. Hequet O.

11.  Tsitologiia. 2010;52(12):1045-8. Telomere length of cord blood cells chromosomes as additional quality characteristic of sample for transplantation]. Novikova PIu, Supil'nikova OV, Novikova SIu, Khrupina AS, Ivolgin DA, Smirnova NV, Mikhel'son VM, Khurtsilava OG, Smolianinov AB.

12.  Family-directed umbilical cord blood banking.  Eliane Gluckman, Annalisa Ruggeri, Vanderson Rocha, Etienne Baudoux,Michael Boo, Joanne Kurtzberg, Kathy Welte, Cristina Navarrete, and Suzanna M. van Walraven.  Haematologica 2011; 96:

13.  a.Hematology Am Soc Hematol Educ Program. 2009:593-601.Transplantation in adult ALL. Goldstone AH, Rowe JM. b.Transfus Apher Sci. 2011 Apr;44(2):197-203.  The role of allogeneic stem cell transplantation for adult acute lymphoblastic leukemia. Paulson K, Szwajcer D, Seftel MD.

14.  a.Duke University Clinical Trial Phase1/ Phase 2  (J Krutzberg),  b. Georgia Health Sciences    University Clinical Trial Phase1/ Phase 2, c. Stem Cells Dev. 2010 Mar;19(3):351-8. Human cord blood transplantation in a neonatal rat model of hypoxic-ischemic brain damage: functional outcome related to neuroprotection in the striatum. Pimentel-Coelho PM, Magalhães ES, Lopes LM, deAzevedo LC, Santiago MF, Mendez-Otero R

15.  a.Haller et al 2008, Exper Hematol 36 (6):710-715. Autologous umbilical cord blood infusion for type 1 diabetes. b. Urban et al 2007 Stem Cells 26(1):244-253.  Mesenchymal stem cells cooperate with bone marrow cells in therapy of diabetes, c. Couri et al 2009, JAMA 15: 1573-9,  C-peptide levels and insulin independence following autologous nonmyeloablative hematopoietic stem cell transplantation in newly diagnosed type 1 diabetes mellitus, d. Br J Haematol. 2009 Oct;147(2):217-26.Improving cord blood transplantation in children. Locatelli F. e. Expert Opin Biol Ther. 2011 Sep;11(9):1193-201. Autologous haemopoietic stem cell transplantation for autoimmune diseases. Zeher M, Papp G, Szodoray P.

16.   Stem Cells Dev. 2010 Oct;19(10):1449-70. Human bone marrow and adipose tissue mesenchymal stem cells: a user's guide.Mosna F, Sensebé L, Krampera M.

17.  Tissue Eng Part B Rev. 2009 Jun;15(2):113-25.Adipose tissue-derived stem cells and their application in bone and cartilage tissue engineering. Rada T, Reis RL, Gomes ME.

18.  J Tissue Eng. 2011;2011:741213.  Superior therapeutic potential of young bone marrow mesenchymal stem cells by direct intramyocardial delivery in aged recipients with acute myocardial infarction: in vitro and in vivo investigation.Nayan M, Paul A, Chen G, Chiu RC, Prakash S, Shum-Tim D.

19.  Circ Res. 2011 Apr 1;108(7):792-6. Intramyocardial stem cell injection in patients with ischemic cardiomyopathy: functional recovery and reverse remodeling. Williams AR, Trachtenberg B, Velazquez DL, McNiece I, Altman P, Rouy D, Mendizabal AM, Pattany PM, Lopera GA, Fishman J, Zambrano JP, Heldman AW, Hare JM.

20.  Proc Am Thorac Soc. 2011 Aug;8(4):368-75.Rationale and emerging approaches for targeting lung repair and regeneration in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease. Rennard SI, Wachenfeldt K.

21.  Front Biosci. 2008 May 1;13:3415-22. Mesenchymal stem cells transplantation protects against rat pulmonary emphysema. Zhen G, Liu H, Gu N, Zhang H, Xu Y, Zhang Z.

22.  Arch Ital Biol. 2011 Jun;149(2):233-45. doi: 10.4449/aib.v149i2.1370. Neuroprotection by human umbilical cord bloodderived progenitors in ischemic brain injuries. Arien-Zakay H, Lecht S, Nagler A, Lazarovici P.

23.  J Bone Joint Surg Br. 2011 Apr;93(4):427-34. Exploring the application of mesenchymal stem cells in bone repair and regeneration. Griffin M, Iqbal SA, Bayat A.

24.  Angiology. 2008 Dec-2009 Jan;59(6):705-16. Al Mheid I, Quyyumi AA. Cell therapy in peripheral arterial disease.

25.  a.Autologous hemopoietic stem cell transplantation in the treatment of multiple sclerosis: rationale and clinical experience. Fassas A, Kimiskidis VK. J Neurol Sci. 2004 Aug 15;223(1):53-8. Revie, b.Fassas and Kazis J Hematother Stem Cells Res 2003, 12(6):701-11, c.http://www.bionews.org.uk/page_59801.asp.. d. Journal of neuroimmunologec.  J Neuroimmunol. 2010 Oct 8;227(1-2):185-9. Bone marrow mesenchymal stem cell transplantation in patients with multiple sclerosis: a pilot study.Yamout B, Hourani R, Salti H, Barada W, El-Hajj T, Al-Kutoubi A, Herlopian A, Baz EK, Mahfouz R, Khalil-Hamdan R, Kreidieh NM, El-Sabban M, Bazarbachi A.

26.  Cell Prolif. 2011 Apr;44 Suppl 1:48-54. doi: 10.1111/j.1365-2184.2010.00727.x. Cell therapy of burns. Leclerc T, Thepenier C, Jault P, Bey E, Peltzer J, Trouillas M, Duhamel P, Bargues L, Prat M, Bonderriter M, Lataillade JJ.

27.  Cytotherapy. 2011 Jun 15. Application of autologous bone marrow mononuclear cells in six patients with advanced chronic critical limb ischemia as a result of diabetes: our experience. Subrammaniyan R, Amalorpavanathan J, Shankar R, Rajkumar M, Baskar S, Manjunath SR, Senthilkumar R, Murugan P, Srinivasan VR, Abraham S.

28.  Cancer Res. 2011 Jul 15;71(14):4834-45. Human neural stem cell transplantation ameliorates radiation-induced cognitive dysfunction. Acharya MM, Christie LA, Lan ML, Giedzinski E, Fike JR, Rosi S, Limoli CL.

29.  Plast Reconstr Surg. 2011 Mar;127(3):1130-40. Studies in adipose-derived stromal cells: migration and participation in repair of cranial injury after systemic injection. Levi B, James AW, Nelson ER, Hu S, Sun N, Peng M, Wu J, Longaker MT.

30.  a.Plast Reconstr Surg. 2010 Feb;125(2):510-6. Mesenchymal stem cell therapy for nonhealing cutaneous wounds. Hanson SE, Bentz ML, Hematti P, b. http://www.mylaviv.com/

31.  Placenta. 2011 May 14. Prenatally harvested cells for cardiovascular tissue engineering: Fabrication of autologous implants prior to birth. Weber B, Zeisberger SM, Hoerstrup SP.

32.  ScientificWorldJournal. 2011 Jul 28;11:1479-88. Tissue engineering of the urinary bladder: current concepts and future perspectives. Petrovic V, Stankovic J, Stefanovic V.

33.  a. Lancet. 2008 Dec 13;372(9655):2023-30. Clinical transplantation of a tissue-engineered airway. Macchiarini P, Jungebluth P, Go T, Asnaghi MA, Rees LE, Cogan TA, Dodson A, Martorell J, Bellini S, Parnigotto PP, Dickinson SC, Hollander AP, Mantero S, Conconi MT, Birchall MA, b. Plast Reconstr Surg. 2010 Nov;126(5):1699-709. Regenerative facial reconstruction of terminal stage osteoradionecrosis and other advanced craniofacial diseases with adult cultured stem and progenitor cells. Mendonça JJ, Juiz-Lopez P.

34.  Br Med Bull. 2011 Jul 2.  Stem cell-based therapy and regenerative approaches to diseases of the respiratory system. Jungebluth P, Macchiarini P.

35.  Ann Thorac Surg. 2010 Feb;89(2):585-93, 593.e1-4. Human cord blood stem cells enhance neonatal right ventricular function in an ovine model of right ventricular training. Davies B, Elwood NJ, Li S, Cullinane F, Edwards GA, Newgreen DF, Brizard CP.

36.  World J Gastroenterol. 2011 Feb 21;17(7):938-45. Transplantation of microencapsulated umbilical-cord-blood-derived hepatic-like cells for treatment of hepatic failure. Zhang FT, Wan HJ, Li MH, Ye J, Yin MJ, Huang CQ, Yu J.

37.  Transplant Proc. 2007 Jan-Feb;39(1):240-3. Human cord blood cells transplanted into chronically damaged liver exhibit similar characteristics to functional hepatocytes. Kakinuma S, Asahina K, Okamura K, Teramoto K, Tateno C, Yoshizato K, Tanaka Y, Yasumizu T, Sakamoto N, Watanabe M, Teraoka H.

38.  Nature. 2010 Sep 16;467(7313):318-22. Transfusion independence and HMGA2 activation after gene therapy of human β-thalassaemia. Cavazzana-Calvo M, Payen E, Negre O, Wang G, Hehir K, Fusil F, Down J, Denaro M, Brady T, Westerman K, Cavallesco R, Gillet-Legrand B, Caccavelli L, Sgarra R, Maouche-Chrétien L, Bernaudin F, Girot R, Dorazio R, Mulder GJ, Polack A, Bank A, Soulier J, Larghero J, Kabbara N, Dalle B, Gourmel B, Socie G, Chrétien S, Cartier N, Aubourg P, Fischer A, Cornetta K, Galacteros F, Beuzard Y, Gluckman E, Bushman F, Hacein-Bey-Abina S, Leboulch P.

39.  Curr Opin Pediatr. 2009 Feb;21(1):22-9. Update on umbilical cord blood transplantation. Kurtzberg J.

40.  a. Tissue Eng. 2006 Aug;12(8):2263-73. Human mesenchymal stem cells induce T cell anergy and downregulate T cell allo-responses via the TH2 pathway: relevance to tissue engineering human heart valves. Batten P, Sarathchandra P, Antoniw JW, Tay SS, Lowdell MW, Taylor PM, b.Yacoub MH. Curr Opin Biotechnol. 2009 Oct;20(5):598-605. Epub 2009 Nov 13. From stem cells and cadaveric matrix to engineered organs. Taylor DA.

41.  Biol Blood Marrow Transplant. 2007 Aug;13(8):905-12. Epub 2007 May  Hematopoietic stem cell transplantation in Australia and New Zealand, 1992-2004. Nivison-Smith I, Bradstock KF, Dodds AJ, Hawkins PA, Ma DD, Moore JJ, Simpson JM, Szer J.

Read more »