H ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΒIOHELLENIKA ΣΤΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ SKAI 16/10/2013 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

http://www.skai.gr/news/health/article/244068/nea-enesimi-therapeia-gia-ti-sklirunsi-kata-plakas/

Ως απάντηση στο παραπάνω  δελτίο τύπου παραθέτουμε τις σχετικές  δημοσιεύσεις στο επιστημονικό περιοδικό Multiple Sclerosis,  που εκδίδεται από τη  διεθνή επιστημονική εταιρεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας και προέρχονται από  επιστήμονες του εξωτερικού και μια σειρά ανάλογων δημοσιεύσεων από ελληνικές επιστημονικές ομάδες, ανεξάρτητες ή συνεργαζόμενες με  αυτές του εξωτερικού.  

Μία  μελέτη δημοσιεύτηκε το 2012 από  ομάδα 26 συνεργαζόμενων νευρολόγων και αιματολόγων με έδρα τη Φλωρεντία.  Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή  αυτόλογα  αρχέγονα  αιμοποιητικά  κύτταρα  του μυελού των οστών  έχουν  χρησιμοποιηθεί τα τελευταία 15 χρόνια σε πάνω από 600 ασθενείς με ανθιστάμενες στην κλασική  θεραπεία μορφές σκλήρυνσης κατά πλάκας. Τα αποτελέσματα της μεταμόσχευσης  αξιολογήθηκαν με κλινική εξέταση του ασθενή και μαγνητική τομογραφία και έδειξαν ότι οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία και η καλύτερη χρονική περίοδος εφαρμογής της μεθόδου ήταν  στο μεσοδιάστημα υποτροπής-ύφεσης,  παρά στο δευτερογενές ταχέως εξελισσόμενο στάδιο. Η αξιολόγηση της μεθόδου και τα αποτελέσματα συζητήθηκαν μεταξύ των νευρολόγων και των αιματολόγων σε δύο διεθνείς συναντήσεις και κατέληξαν στα  συμπεράσματα  οποία  δημοσιεύτηκαν  στο Multiple sclerosis 2012, Jun 18 (6):825-34 και συνοπτικά αναφέρουν ότι η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων του μυελού των οστών ενδείκνυται στις ανθιστάμενες και ταχέως εξελισσόμενες μορφές σκλήρυνσης και η ανταπόκριση αφορούσε τον μεγαλύτερο αριθμό ασθενών. 

Μία  δεύτερη μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Multiple Sclerosis 2012, 18 (6): 835-42 ως συνέχεια της προηγούμενης από την ιταλική ομάδα και αφορούσε 74 ασθενείς στους οποίους πραγματοποιήθηκε αυτόλογη μεταμόσχευση του μυελού των οστών μεταξύ των ετών 1996-2008.  Όλοι οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για διάστημα 5 ετών  μετά τη μεταμόσχευση. Το 66% των ασθενών παρουσίασε σταθερότητα  χωρίς υποτροπές ή παρουσίασε βελτίωση της γενικής κατάστασης.

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις δύο αυτές πολύ σημαντικές μελέτες  είναι ότι η αυτόλογη μεταμόσχευση αιμοποιητικών αρχέγονων βλαστοκυττάρων του μυελού των οστών βοηθάει σημαντικά ασθενείς με ταχέως εξελισσόμενη σκλήρυνση, η ασθένεια   παραμένει σε ύφεση για μακρό χρονικό διάστημα και είναι καλύτερα να εφαρμόζεται σε πρώιμα στάδια,  όταν διαπιστωθεί ότι  οι κλασικές μέθοδοι δεν έχουν αποτέλεσμα.

Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξαν  και οι Ελληνικές ομάδες .

Η σκλήρυνση κατά πλάκας προσβάλλει άτομα νεαρής ηλικίας και η βαρύτητα και η συχνότητα των εκδηλώσεων καθώς και ο βαθμός αναπηρίας διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.  Οι νευρολογικές εκδηλώσεις της ασθένειας οφείλονται  στην   καταστροφή της μυελίνης ουσίας του περιβλήματος των νεύρων (απομυελίνωση) λόγω υπερβολικής ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς, το οποίο για άγνωστο λόγο στρέφεται προς το έλυτρο της μυελίνης. Στη θέση της προσβολής δημιουργείται η απομυελινωτική πλάκα, ο νευράξονας εκφυλίζεται,  διαταράσσεται η μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων προς την περιφέρεια με αποτέλεσμα  προβλήματα  κινητικότητας των ασθενών.     

Οι μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενες θεραπείες δεν οδήγησαν στην ίαση και αραίωση των εξάρσεων  δεν μπορεί να αποδειχτεί με ακρίβεια. Αντίθετα αυξήθηκε η χρήση ακριβών και μη αποδεδειγμένα αποτελεσματικών θεραπειών, οι οποίες συνοδεύονται με πολλές επιπλοκές  και επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Αν και ως αίτιο φαίνεται να είναι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού,  η χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων από του στόματος δεν βοήθησε στην ύφεση των συμπτωμάτων. Βιολογικοί παράγοντες ή μονοκλωνικά αντισώματα τα οποία στρέφονται κατά των λεμφοκυττάρων με σκοπό να ελαττώσουν τον αριθμό τους δεν φαίνεται να έχουν επίδραση στην πορεία της νόσου και  σήμερα βρίσκονται υπό αξιολόγηση ως προς την ασφάλεια τους.

Την τελευταία δεκαετία σε επιθετικές ταχέως εξελισσόμενες  μορφές σκλήρυνσης  γίνεται χρήση αυτόλογων βλαστοκυττάρων σε συνδυασμό με ήπια χημειοθεραπεία με σκοπό δραστική καταστολή του ανοσοποιητικού και επανεκκίνηση του.

Η μέθοδος αυτή σήμερα χρησιμοποιείται σε 40 εγκεκριμένες κλινικές μελέτες παγκόσμια (clinicaltrials.gov) και πολλά από τα αποτελέσματα των μελετών αυτών έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά και έχουν ανακοινωθεί σε ιατρικά συνέδρια. Ιατρικές ομάδες στην Ιταλία, την Ελλάδα και άλλες χώρες στην Ευρώπη και  ΗΠΑ χρησιμοποιούν τα βλαστοκύτταρα από τις αρχές του 2000. Όλες οι εγκεκριμένες μεγάλες κλινικές μελέτες αλλά και οι μικρότερες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από ιατρικές μονάδες και είδαν το φως της δημοσιότητας,  κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα,  ότι  η χρήση αυτόλογων βλαστοκυττάρων σε συνδυασμό με ήπια χημειοθεραπεία    είναι αποτελεσματική στις ανθιστάμενες στη συνήθη θεραπεία περιπτώσεις σκλήρυνσης και σε αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζεται.  Οι ασθενείς αυτοί έχουν ταχεία εξέλιξη  και  μόνο ο συνδυασμός της χημειοθεραπείας με τα  βλαστοκύτταρα  μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση. 

Οι διακηρύξεις στα πλαίσια ημερίδων από υποτιθέμενους ειδικούς επιστήμονες που στην τελευταία δεκαετία δεν έχουν καμία επιστημονική ενασχόληση με τη σκλήρυνση κατά πλάκας και η προώθηση μέσω αυτών νέων  εμπορικών φαρμακευτικών σκευασμάτων θα πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις, μήπως  πρόκειται για νέο κύκλο υπερτιμημένων φαρμακευτικών θεραπειών τις οποίες πριν γνωρίσουμε τις θεωρήσαμε ασφαλείς και επιτυχημένες. Οι ισχυρισμοί ότι εναλλακτικές θεραπείες όπως γιόγκα, πιλάτες, βελονισμός και βιταμίνες αποδεικνύονται αποτελεσματικές θα πρέπει να εκληφθούν ως  επιεικώς αφελείς. Όσον δε για τον αριθμό των ασθενειών που χρησιμοποιούνται τα  βλαστοκύτταρα στην Ιατρική,  είναι γνωστό  ότι το 2010 δόθηκε στη δημοσιότητα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA από τον Al Gratwohl  και συν  (2010) Apr 28;303(16):1617-24. doi: 10.1001/jama.2010.491 και αναφέρει ότι το 2006 καταγράφηκαν στον διεθνή χώρο οι μεταμοσχεύσεις που έγιναν σε 71 χώρες από 1327  επιστημονικές ομάδες.   Καταγράφηκαν όλα τα είδη των ασθενειών που χρησιμοποιήθηκαν τα βλαστοκύτταρα από τις συμμετέχουσες ομάδες το έτος 2006 για τη θεραπεία κακοήθων, κληρονομικών και αυτοάνοσων ασθενειών.  Το έτος αυτό   πραγματοποιήθηκαν 50.417 μεταμοσχεύσεις εκ των οποίων  οι 28.901 (57%)  ήταν αυτόλογες και οι 21.516 (43%)  ήταν αλλογενείς. Από τις 21.516 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις  στις   11.928 (55,4%) τα βλαστοκύτταρα προέρχονταν μέσα από την οικογένεια και στις  9.588 (44,5%) από τη δημόσια τράπεζα. 

Τα βλαστοκύτταρα χορηγούνται κατά  την κρίση του θεράποντος ιατρού, σε όσες περιπτώσεις κρίνονται απαραίτητα και δεν γίνεται απαρίθμηση του αριθμού των ασθενειών που χρησιμοποιούνται, ούτε κυκλοφορεί κατάλογος χρήσης βλαστοκυττάρων, όπως  στην  πράξη δεν υπάρχει  καταγραφή του αριθμού των μικροβίων που χορηγείται ένα συγκεκριμένο αντιβιοτικό, αλλά κρίνεται κατά περίπτωση.

1. Secondary autoimmune diseases occurring after HSCT for an autoimmune disease: a retrospective study of the EBMT Autoimmune Disease Working Party.

Daikeler T, Labopin M, Di Gioia M, Abinun M, Alexander T, Miniati I, Gualandi F, Fassas A, Martin T, Schwarze CP, Wulffraat N, Buch M, Sampol A, Carreras E, Dubois B, Gruhn B, Güngör T, Pohlreich D, Schuerwegh A, Snarski E, Snowden J, Veys P, Fasth A, Lenhoff S, Messina C, Voswinkel J, Badoglio M, Henes J, Launay D, Tyndall A, Gluckman E, Farge D; EBMT Autoimmune Disease Working Party2. Blood. 2011 Aug 11;118(6):1693-8. doi: 10.1182/blood-2011-02-336156. Epub 2011 May 19.

2. Long-term results of stem cell transplantation for MS: a single-center experience.

Fassas A, Kimiskidis VK, Sakellari I, Kapinas K, Anagnostopoulos A, Tsimourtou V, Sotirakoglou K, Kazis A.

Neurology. 2011 Mar 22;76(12):1066-70. doi: 10.1212/WNL.0b013e318211c537.

3. Risks of immune system treatments.

Burt RK, Abinun M, Farge-Bancel D, Fassas A, Hiepe F, Havrdová E, Ikehara S, Loh Y, Marmont du Haut Champ A, Voltarelli JC, Snowden J, Slavin S.

Science. 2010 May 14;328(5980):825-6. doi: 10.1126/science.328.5980.825-e. No abstract available.

4. Mobilization of hematopoietic stem cells in a thalassemic mouse model: implications for human gene therapy of thalassemia.

Yannaki E, Psatha N, Athanasiou E, Karponi G, Constantinou V, Papadopoulou A, Tasouli A, Kaloyannidis P, Batsis I, Arsenakis M, Anagnostopoulos A, Fassas A.

Hum Gene Ther. 2010 Mar;21(3):299-310. doi: 10.1089/hum.2009.077.

5. Autologous hematopoietic stem cell transplantation for autoimmune diseases: an observational study on 12 years' experience from the European Group for Blood and Marrow Transplantation Working Party on Autoimmune Diseases.

Farge D, Labopin M, Tyndall A, Fassas A, Mancardi GL, Van Laar J, Ouyang J, Kozak T, Moore J, Kötter I, Chesnel V, Marmont A, Gratwohl A, Saccardi R.Haematologica. 2010 Feb;95(2):284-92. doi: 10.3324/haematol.2009.013458. Epub 2009 Sep 22.

6. Autologous hemopoietic stem cell transplantation for multiple sclerosis: is it worthwile?

Fassas A, Mancardi GL.

Autoimmunity. 2008 Dec;41(8):601-10. doi: 10.1080/08916930802197347. Review.

7. Autologous stem-cell transplantation in malignant multiple sclerosis: a case with a favorable long-term outcome.

Kimiskidis V, Sakellari I, Tsimourtou V, Kapina V, Papagiannopoulos S, Kazis D, Vlaikidis N, Anagnostopoulos A, Fassas A.

Mult Scler. 2008 Mar;14(2):278-83. Epub 2007 Oct 17.

                                                    Κ ΚΟΥΖΗ ΚΟΛΙΑΚΟΥ

Read more »